تنوین

در درس هاى گذشته با خواندن این کلمه ها آشنا شدید:

کِتابَ کِتابِ کِتابُ

بعضى وقتها این کلمه ها با نون ساکن اضافى خوانده مى شوند:

کِتابَنْ کِتابِنْ کِتابُنْ

بـراى ایـنـکـه مـعـلوم شـود نـون سـاکن آنها اضافى است ،آن را نمى نویسند و در عوض ، علامت صداى حرف قبلى راتکرار مى کنند:

کِتابً کِتابٍ کِتابٌ

اسم این علامت ها (تنوین ) است.

تـنـویـن : نـون سـاکـنـى است که در آخر بعضى از کلمه هانوشته نشده ولى خوانده مى شود، و نشانه آن تکرار علامت صداى حرف مى باشد.

تنوین بر سه قسم است : تنوین فتحه ، تنوین کسره و تنوین ضمه .

تنوین هاى سه گانه را مى توان به شکل هاى زیر نمایش داد.

تنوین فتحه ـَ + نْ ـً

تنوین کسره ـِ + نْ ـٍ

تنوین ضمه ـُ + نْ ـٌ

کلمه هاى زیر را به دقت بخوانید :

ماءً ماءَنْ

جَزاءً جَزاءَنْ

ذِکْرٍ ذِکْرِنْ

جِهادٍ جِهادِنْ

کُلُّ کُلُّنْ

سَماءٌ سَماءُنْ

نـکـتـه : مـعـمـولاً در آخر کلماتى که به تنوین فتحه ختم مى شوند. الفى آورده مى شود مانند: (کـِتـَابـاً) و ایـن بـدان جـهـت اسـت کـه در هـنـگـام وقف باید به صورت الف مدى خوانده شوند: (کِتَابًا) در سه مورد زیر الف آورده نمى شود:

1ـ کـلمـاتـى کـه بـه تـاء گـرد خـتـم شـونـد مـانـنـد: (رَحـْمـَةً ، حـَیـوةً )و در هـنـگـام وقـف ، تـاء تبدیل به هاء ساکن مى شود: (رَحْمَهْ ، حَیوهْ)

2ـ کـلمـاتـى کـه الف مـدى آنـهـا بـه صـورت یـاء نـوشـتـه شـده بـاشـد مثل (هُدًى ) و در هنگام وقف (هُدى ) خوانده مى شود.

3ـ بـعـضـى از کـلمـاتـى کـه بـه هـمـزه خـتـم مـى شـونـد مثل (جَزَاءً) و در هنگام وقف ، همزه ساکن مى گردد (جَزَاءْ)

تمرین 1

کلمه هاى زیر را بخش بخش بخوانید:

خـَوْفٍ ـ سـُرُرٍ ـ جـَهـادٍ ـ بـِاَکْوابٍ ـ حَلاّفٍ ـ مَقْطُوعَةٍ ـ جَمْعًا ـ شَکُورًا ـ اَعِزَّةً ـ شُهُبًا ـ وَحیدًا ـ اَطْوارًا ـ رابِیَةً ـ مُقْتَدِرًا ـ فَعّالٌ ـ غِشاوَةٌ ـ عامِلَةٌ ـ بَصیرٌ ـ شَهیدٌ ـ مُنْتَشِرٌ ـ مُسْفِرَةٌ ـ وُجُوهٌ ـ شِهابٌ

تمرین 2

کلمات تنوین دار آیات زیر را بخش بخش بخوانید:

قـالَ رَبِّ اِنـّى دَعـَوْتُ قـَوْمـى لَیـْلاً وَ نـَهـارًا(5 / نـوح)

اِنّى اَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْمٍ عَظیمٍ(135 / شـعـراء)

اِنَّ رَبـّى رَحـیـمٌ وَدُودٌ(90 / هـود)

ما لَکُمْ لاتَرْجُونَ لِلّ هِ وَ قارًا(13 / نوح)

وَ قَدْ خَلَقَکُمْ اَطـْوارًا(14 / نـوح)

مـَنـّاعٍ لِلْخـَیـْرِ مـُعـْتـَدٍ اَثـیمٍ(25 / ق)

وَ ما اَهْلَکْنا مِنْ قَرْیَةٍ اِلاّ وَ لَها کِتابٌ مـَعـْلوُمٌ(4 / حـجـر)

جـَزاءً مـِنْ رَبِّکَ عـَطـاءً حـِسـابـًا(36 / نـبـاء)

اِنّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْمًا عَبُوسًا قـَمـْطـَریرًا(10 / انسان)

وَ یُمْدِدْکُمْ بِاَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ اَنْهارًا(12 / نوح)

وَ اَنْزَلْنا اِلَیْکُمْ نُورًا مُبینًا(174 / نساء)\

وَیْلٌ لِکُلِّ اَفّاکٍ اَثیمٍ(7 / جاثیه)

تمرین و تکلیف

براى هر یک از تنوینهاى فتحه ، کسره و ضمه بیست کلمه از قرآن انتخاب کرده و بنویسید