پیش از این، با صداهاى کشیده، یا حروفِ مَدّىِ ( ا ـ ى ـ وُ ) آشنا شدیم. هرگاه بالاى حرف مدّى، علامت مدّ ( ـــــ ) قرار گیرد(8)، حرف مدّى با صداى کشیده تر خوانده مى شود; مثلاً:
جآءَ خوانده مى شود:جااااءَ.
جىءَ خوانده مى شود:جى ى ى ىءَ.
سآءَ خوانده مى شود:سااااءَ.
سُوءُ خوانده مى شود:سُووووءُ.
سىءَ خوانده مى شود:سى ى ى ىءَ.
به حرفى که علامت مدّ داشته باشد، «مَمدود» مى گویند.
تذکّر
معمولاً علامت مدّ بالاى سه حرف (الف) و (یاء) و (واو) قرار مى گیرد که (الف مدّى) و (یاء مدّى) و (واو مدّى) نام دارند. پس از حروف مدّى، این سه حرف قرار مى گیرند:
ـ هـمـزه ; مثال: مآ أَغْنى.
ـ حرف ساکن ; مثال: آلاْنَ.
ـ حرف مشدّد ; مثال: ضآلّینَ.(9)
پرسش
1. علامت مدّ کجاى حرف مدّى قرار مى گیرد؟
2. حرفى که داراى علامت مدّ است، چگونه خوانده مى شود؟
3. به حرفى که علامت مدّ داشته باشد، چه مى گویند؟
4. معمولاً علامت مدّ بالاى چه حرف هایى قرار مى گیرد؟
5. پس از حروف مدّى چه حرف هایى قرار مى گیرند؟
تمرین
1. چهارده کلمه زیر را یک بار جداگانه (تفکیکى) و یک بار با هم (ترکیبى) بخوانید:
إِنّآ أَنْزَلْناهُ ـ وَ لا أَنْتُمْ ـ فى أَحْسَنِ ـ أَلَّذى أَطْعَمَهُمْ ـ یَدآ أَبى ـ شِتآءِ ـ مَلــئِکَةُ ـ یُرآؤُنَ ـ مآأَدْریکَ ـ إِنّآ أَعْطَیْناکَ ـ أَتُحآجُّونّى ـ تَأْمُرُونّى ـ فى أَمْرى ـ مآ أَعْبُدُ.
2. چهارده کلمه در قرآن پیدا کنید که داراى علامت مدّ باشند.
حسن