فَأَعرِض عَن مَّن تَوَلّی عَن ذِکرِنا وَ لَم یُرِد إِلَّا الحَیوةَ الدُّنیا » (سوره نجم، آیه 29)
« و تو هم ای رسول هر کس که از یاد ما روی گرداند و به فکر زندگی دنیوی بود، روی گردان.»
قاریان حرفه ای و کسانی که به نحوی در امر تقویت صدا و محافظت از حنجره کار می کنند بر اهمیت تغذیه صحیح قاریان واقف هستند و تغذیه را یکی از مهمترین عوامل در صداسازی می دانند.
به همین خاطر تصمیم گرفتم چند خطی را در رابطه با تغذیه درست بنویسم. در واقع قاریان حرفه ای و کسانی که می خواهند از حنجره خود به نحو احسن استفاده کنند و سالهای سال با حنجره شان کار کنند باید از این نعمت خدادادی که در اختیارشان قرار داده شده مراقبت و محافظت کنند. چرا که خداوند به هر کسی صدای زیبا نداده است. و استاد حقیر در جلسه ای فرمودند: کسانی که صدای زیبا دارند و از آن محافظت و مراقبت نمی کنند و هر چه دلشان می خواهد می خورند، روز قیامت باید پاسخگو باشند. که از ایشان سوال کردیم پاسخگوی چه امری؟ عرض کردند که: پاسخگوی مردمی که می خواستند از صدای زیبای او استفاده کنند ولی او آن را در جای دیگر و برای امر دیگری به کار برد. و از آن مراقبت نکرد. و نگذاشت که مردم از صدایش استفاده کنند.چون همه کس صدای زیبا ندارد.
« باید ها و نباید ها برای حنجره قاریان »
(بحث صداسازی و اصول آن را مفصل در تایپکی جداگانه مورد بررسی قرار دادیم و در این تایپک نیازی به تفسیر و توضیح آن مبحث نداریم)
بدون مقدمه چینی اضافی می رویم سراغ مبحث اصلی و آن هم این است که:
« چه چیزهایی نخوریم؟! »
این مواد غذایی را نباید بخورید: ترشی، غذاهای سرخ شده در روغن، چای پر رنگ، آب سرد، آب داغ، بستنی، تخمه، آجیل، چیپس و پفک، سرکه، مواد غذایی که بسیار شیرین یا شور هستند. همچنین استعمال عطریات بیش از اندازه معمول بر روی حنجره شما تاثیر خواهد گذاشت.
خوردن چیزهای داغ به اندازه ای که حلق را بسوزاند و پائین برود بسیار برای حنجره ضرر دارد. همچنین خوردن بیش از اندازه چیزهای سرد به طوری که گلو به درد بیاید برای حنجره مضر است. این دو عامل باعث از بین رفتن ملاحت صدای شما می شوند.
« چه چیزهایی بخوریم ؟! »
مواد غذایی که در اینجا از آنها نام برده می شود هم برای تقویت حنجره است و هم برای محافظت از آن. پس این غذاها را بخورید: غذاهای کم چربی و آبکی مانند آش، گوشت آب پز، باقالی پلو، آبگوشت بدون چربی، شیر گرم، دانه صنوبر، مویز، انجیر، شنبلیله، بزرکتان، خرما، ریشه شیرین بیان، بادام (به ویژه بادام تلخ)، نیشکر، سپستان، تخم خیار چنبر، تخم کدو حلوایی، نشاسته، کتیرا ، گلاب قند، ترکیب زرده ی تخم مرغ و شیر و یا زرده ی تخم مرغ و عسل.
این موادی که خدمت شما توصیه می شود برای تقویت حنجره است: 3 قاشق غذاخوری عسل را در یک لیوان آب ریخته و آن را کاملا به هم بزنید تا اثری از عسل در آن باقی نماند. سپس آن را میل بفرمائید (ماء العسل)
ماده ای به نام صمغ عربی را تهیه کرده و هر شب مقداری از آن را در دهان بگذارید و مانند آدامس از آن استفاده کنید.
در مواقعی که احساس می کنید صدای شما گرفته است این مواد را بخورید: ژله نشاسته، زرده تخم مرغ، تخم مرغ آب پز عسلی، آب شلغم، انجیر خشکی که در شیر جوشیده ریخته شده باشد، مقداری آرد و دارچین را در آب ریخته به هم بزنید و بخورید.
همچنین اگر می خواهید معجزه ای در حنجره تان اتفاق بیافتد حتما این کاری را که می گویم انجام دهید. یک پیاز سالم را شسته و دور تا دور آن را کاملا با یک ورق آلومینیومی بپوشانید و در مایکروفر یا داخل آتش یا درون قابلمه ای قرار دهید. و بعد از سرد شدن میل بفرمایید. اگر در هر هفته یک بار این کار را انجام دهید به طور شک همیشه صدایی صاف، زلال و بدون خش خواهید داشت!
خوردن موادی که ویتامین ث © دارند بسیار توصیه می شود. از جمله مواد غذایی که ویتامین ث فراوانی دارند می توان به پرتقال، کیوی، سیب، لیمو ترش، سبزیجات، سیب زمینی و ... اشاره کرد.
هنگامی که آب می نوشید بهتر است چندین قطره آب لیموی تازه در آن بریزید و بعد میل بفرمائید.
در حال سرماخوردگی به هیچ وجه نخوانید. و تا زمانی که سرماخوردگی در سینه وجود دارد در صورت قرائت اصلا اوج نگیرید.
سعی کنید همیشه حنجره تان را مرطوب نگه دارید.
خوردن آبلیمو، ترشی و سرکه در حال گرسنگی صافی صدا را از بین می برد. اما اگر در بین غذا خورده شود چه بسا باعث تقویت صدا هم بشود.
در حال جنابت به هیچ وجه قرائت نکنید. علاوه بر دستورات دینی مبنی بر عدم قرائت بیش از 70 آیه قرآن در حال جنابت، وقتی انسان جنب می شود بدن او منبسط می شود و تارهای صوتی هم کاملا بسته است. و ممکن است در حال قرائت تارهای صوتی پاره بشوند. پس نباید در حال جنابت قرائت کرد.
جیغ زدن و صداهای عحیب و غریب از حنجره درآوردن به صدا ضربه می زند. گاها دیده شده که بعضی از قاریان صداهای حیوانات و یا چیزهای دیگر را از حنجره خود تولید می کنند که علاوه بر پائین آوردن شأن یک قاری قرآن به حنجره نیز ضربه می زند.
خوردن بیش از اندازه غذا به حدی که نتوان صحبت کرد! در خوردن غذا همیشه میانه رو باشید و حد تعادل را رعایت نمایید.
مسواک زدن یکی از اصول اساسی برای محافظت از حنجره است. رعایت بهداشت دهان و دندان را بنمایید. و در صورت رعایت نکردن ارتفاع صدای شما یا همان تون صدای شما به مقدار قابل توجهی پائین خواهد آمد.
بعد از بیدار شدن از خواب قبل از خوردن چیزی مقداری آب نمک را در حلق غرغره نمایید.
برای بم شدن(زبر شدن) صدا چکار کنیم؟
مدتی از خواندن با صدای بلند دوری جویید. انجیر تر یا خشک، مویز به ویژه مویزی که در روغن بادام خیس شده باشد بخورید.
اگر زبری از بریده شدن زبان کوچک باشد باید آب انگور را با عسل بجوشانید تا کف کند سپس کف آن را گرفته و با آب گرم قاطی کنید و ابتدا غرغره سپس تناول نمایید.
مواردی برای قبل از قرائت و یا مسابقه:
قبل از قرائت یا مسابقه خربزه، انگور، دوغ، ماست نخورید. اگر می توانید قبل از قرائت چند دقیقه ای بخوابید. زیرا استراحت صوتی و جسمی فوق العاده مفید است. قبل از قرائت از استعمال عطر و یا ادلکن خودداری نمایید.
ضمنا سعی کنید همیشه بینی خود را تمیز نگه دارید. زیرا بینی تقریبا 20 درصد بر روی حنجره شما تاثیرگذار است. و تمیز بودن آن بر روی قرائت شما تاثیر خواهد گذاشت. استنشاق آب از راه بینی در تمیز نگه داشتن بینی بسیار موثر است.
و در آخر خدمت قاریان و علاقه مندان به قرائت قرآن باید عرض کنم که مواردی که در بالا ذکر شد عمومیت ندارد و ممکن است بعضی از موارد برای بعضی از افراد موثر باشد و برای بعضی دیگر موثر نباشد. و همین طور ممکن است خوردن بعضی از چیزها به صدای بعضی ضربه بزند و برای صدای بعضی دیگر هیچ ضرری نداشته باشد.
مواردی که در بالا بیان شد تنها از روی تجربه شخصی و گفته ها و شنیده ها از اساتید بود و ممکن است در مواردی که گفته شد کم و کاستی هایی هم وجود داشته باشد که امیدوارم دوستان بر من ببخشایند.
