روش تدریس تنوین برای بزرگسالان و خردسالان

هدف آشنایی با شکل، اسم و نحوة تلفّظ تنوین می‌باشد و در پایان درس از دانش آموزان انتظار می‌رود که:

1 ـ اشکال تنوین «ـًـٍـٌ» را بشناسند.

2 ـ با نحوة خواندن آن‌ها آشنا شوند.

3 ـ تمامی کلمات و آیاتی که دارای تنوین «ـًـٍـٌ» می‌باشند را به راحتی تشخیص داده و به صورت شمرده و صحیح بخوانند.

نکته: مراحل و روش تدریس تنوین برای بزرگسالان و خردسالان تفاوت چندانی ندارد، تنها برای خردسالان از اصطلاحات ساده و آسان استفاده می‌شود و پس از یادگیری تنوین نخست تمرین را روی حروف و سپس روی کلمات انجام میدهیم لیکن برای بزرگسالان تمرین روی حروف لازم نیست.

نکته: مراحل و روش تدریس تنوین برای بزرگسالان و خردسالان تفاوت چندانی ندارد، تنها برای خردسالان از اصطلاحات ساده و آسان استفاده می‌شود و پس از یادگیری تنوین نخست تمرین را روی حروف و سپس روی کلمات انجام میدهیم لیکن برای بزرگسالان تمرین روی حروف لازم نیست.

مراحل تدریس تنوین

1 ـ حرفی را با حرکات سه‌گانه (با فاصله) روی تابلو می‌نویسیم و از دانش آموزان می‌خواهیم تا آن را با هم بخوانند.

2 ـ نون ساکنی بعد از آن‌ها اضافه می‌کنیم و می‌خواهیم تا باهم بخوانند.

3 ـ توضیح می‌دهیم: در آخر بعضی از کلمات نون ساکنی تلفّظ می‌شود و چون جزء اصل کلمه نیست آن را نمی‌نویسند و به جای آن، حرکت قبلی را تکرار می‌کنند.

4 ـ روی تک تک نون‌ها به ترتیب ضربدر «*» کشیده و به جای آن حرکت قبلی را تکرار می‌کنیم و با علامت فلش « اً مشخّص می‌سازیم.

5 ـ تعریف تنوین را بیان می‌کنیم.

6 ـ روی حروف برای خردسالان و روی کلمات برای هر دو گروه تمرین می‌کنیم.

7 ـ روی آیات تمرین می‌کنیم.

روش تدریس تنوین

معلّم: همه با حرکات (صداهای کوتاه) آشنا هستید، این سه حرف را «ا َ اِ ا»ُ بخوانید.

دانش آموزان: ا َ اِ اُ.

معلّم: با علامت سکون نیز آشنا شدید، حال بخوانید.

اَنْ، اِنْ، اُنْ

دانش آموزان: اَنْ، اِنْ، اُنْ.

معلّم: در عربی به کلماتی بر می‌خوریم که آخر آن نون ساکنی تلفّظ می‌شود، مانند: حَسَنْ، کِتابُنْ.

نون بعضی از این کلمات، جزء اصلی کلمه می‌باشد مانند: «حَسَن‌ْ» و نون بعضی دیگر زائده است، تنها بعضی وقتها در آخر کلمه خوانده می‌شود مانند: «کِتابُنْ»، برای این که در نگارش، تفاوتی میان این دو سری از کلمات باشد، عرب‌ها نون زائده را نمی‌نویسند «روی نون ساکن اوّل، علامت ضربدر (*) می‌کشیم» و برای این که در تلفّظ مشخّص باشد، به جای آن حرکتِ (صدای) قبلی را تکرار می‌کنند. (با علامت فلش از نون ضربدر کشیده به طرف حرکت حرف ماقبل، حرکت قبلی را تکرار می‌کنیم. «اً» این تکرار حرکت (صدا) به ما می‌‌فهماند که در تلفّظ، نون ساکنی باید خوانده شود که این نون در نگارش نوشته نشده.

در این جا برای این که دانش آموزان کاملاً با ریشه تنوین و روش خواندن آن آشنا شوند، دست را روی یکی از حرکات قرار می‌دهیم و می‌خواهیم تا آن حرف را با نون ساکن بخوانند وسپس دست را روی نون ساکن قرار می‌دهیم و می‌خواهیم تا آن حرف را با تکرار حرکت بخوانند، چند بار این کار را انجام می‌دهیم و نتیجه می‌گیریم که در تلفّظ هیچ تفاوتی نمی‌کند، روی دو مورد دیگر نیز به همین روش عمل می‌‌کنیم و سپس تعریف تنوین و اقسام آن را برای آن‌ها توضیح می‌دهیم.

روی حروف برای خردسالان و روی کلمات برای هر دو گروه تمرین می‌کنیم و پس از آن که مطئمن شدیم دانش آموزان درس را یاد گرفته‌اند، روی آیات قرآن تمرین می‌کنیم و در پایان تکلیف منزل را مشخّص می‌کنیم.

نکته: در بحث تنوین متعرّض شدیم که بعد از تنوین فتحه الفی قرار می‌‌گیرد و این بدین جهت است که در حالت وقف به صورت الف مدّی خوانده می‌شود و همچنین در سه مورد الف قرار داده نمی‌شود.

نکات فوق را با بیانی ساده با توجّه به استعداد هر گروه در هنگام تمرین «تنوین فتحه» بیان می‌کنیم.