هدف: در این جا نیز هدف از تدریس صداهای کشیده همان هدفی است که از تدریس حروف مدّی برای بزرگسالان داشتیم و انتظاراتی که در پایان تدریس از دانش آموزان داریم همان انتظارات سابق میباشد، منتهی در این جا لازم نیست حروفی مدّی را تعریف و یا علّت نام گذاری آنها را بیان کنیم زیرا هدف آشنایی با شکل، اسم و صدای حرف مدّی است، و با توجّه به مبتدی بودن دانش آموزان، لازم نیست تفاوت لحن الف مدّی در بیست و هشت حرف را بیان کنیم، بلکه از صدای « آ » فارسی کمک میگیریم و میگوییم در قرآن هم چنین صدایی وجود دارد که به این شکل « ا » علامت گذاری میشود و به آن صدای کشیدة فتحه میگویند.
مراحل تدریس صدای کشیده فتحه
1 ـ از صدای « آ » اوّل و دوّم زبان فارسی کمک میگیریم.
2 ـ یادآوری میکنیم که چنین صدایی در قرآن وجود دارد و به آن صدای کشیده فتحه میگویند.
3 ـ شکل عربی آن را معرّفی میکنیم.
4 ـ روی حروف تمرین میکنیم.
5 ـ رول کلمات تمرین میکنیم.
روش تدریس صدای کشیده فتحه
پس از تمرین روی درس گذشته و نیز پس از آن که مطمئن شدیم دانش آموزان درس گذشته را یاد گرفتهاند، درس جدید را با همان روش صداهای کوتاه برای خردسالان شروع میکنیم.
میگوییم: یکی دیگر از صداهایی که در کلاس اوّل ابتدایی با آن آشنا شدیم، صدای « آ ـ ا » میباشد که به اوّلی « آ » اوّل و به دوّمی « آ » دوّم میگویند، مانند: آب، اَنار.
در قرآن هم صدایی شبیه صدای « آ » وجود دارد که به شکل « آ » دوّم « ا » نوشته میشود و در کنار آن یک الف کوچک قرار دادهاند « ا » و به آن « صدای کشیدة فتحه » میگویند.
سپس روی حروف و کلمات تمرین میکنیم، اگر وقت کافی در اختیار داشتیم، دانش آموزان را با شکل دوّم صدای کشیده فتحه « ــَ » نیز آشنا میکنیم.
میگوییم: همانطوری که در فارسی صدای « آ » دو شکل داشت، در عربی هم صدای کشیدة فتحه دو شکل دارد، با شکل اوّل آن آشنا شدیم حال میخواهیم با شکل دوّم آن نیز آشنا شویم.
شکل دوّم آن به این شکل « ــَ » میباشد، تلفّظ آن هیچ تفاوتی با شکل قبلی ندارد. برای این که با این شکل نیز آشنا شوید، روی حروف و کلمات تمرین میکنیم.
پس از این که مطمئن شدیم دانش آموزان درس را یاد گرفتهاند، تکلیف منزل را مشخّص میکنیم.
مراحل تدریس صدای کشیدة کسره
1 ـ از صدای « ای » اوّل و دوّم زبان فارسی کمک میگیریم.
2 ـ یاد آوری میکنیم که چنین صدایی در قرآن وجود دارد و به آن « صدای کشیدة کسره » میگویند.
3 ـ شکل عربی آن را معرّفی میکنیم.
4 ـ روی حروف تمرین میکنیم.
5 ـ روی کلمات تمرین میکنیم.
روش تدریس صدای کشیده کسره
پس از تمرین از درس گذشته و پس از آن که مطمئن شدیم دانش آموزان درس را یاد گرفتهاند مانند روش قبل شروع میکنیم.
میگوییم: یکی دیگر از صداهایی که در کلاس اوّل ابتدایی با آن آشنا شدیم صدای « ایـ ، یـ ، ی » میباشد که به اوّلی « ای » اوّل و به دوّمی « ای » غیر آخر و به سوّمی «ای » آخر میگوییم. مانند ایران، سیب ، سینی.
در قرآن هم چنین صدایی به همین شکل وجود دارد، تنها اندکی تفاوت دارد و آن این که یک الف کوچکی قبل از آن قرار میدهند به این شکل « ای »، برای این که خوب آن رابه خاطر بسپارید، روی حروف و کلمات تمرین میکنیم.
پس از تمرین در کلاس ، و مطمئن شدن از یادگیری دانش آموزان، تکلیف منزل را مشخّص میکنیم.
مراحل تدریس صدای کشیده ضمّه
1 ـ از صدای « او » اوّل و دوّم زبان فارسی کمک میگیریم.
2 ـ یاد آوری میکنیم که چنین صدایی در قرآن وجود دارد و به آن صدای کشیده ضمّه میگویند.
3 ـ شکل غربی آن را معرفی میکنیم.
4 ـ روی حروف تمرین میکنیم.
5 ـ روی کلمات تمرین میکنیم.
روش تدریس صدای کشیده ضمّه